Terazzo – wielobarwna przyjemność materiału

Ogromna popularności kamieni naturalnych, przyczynia się również do rozwoju materiałów wytwarzanych przez człowieka, imitujących naturę lub ją udoskonalających. Z kolei popularność kamieni naturalnych, jak i tych wytwarzanych w warunkach przemysłowych multiplikowany jest przez imitacje dostępne na rynku wyposażenia wnętrz. Alternatywy, często drukowane cyfrowo do złudzenia przypominają te oryginały, jednocześnie posiadają lepsze parametry użytkowania i są powszechnie dostępne.

Płytki ceramiczne imitujące terazzo szturmem zalewają salony wyposażenia wnętrz. Możliwości technologiczne pozwalają uzyskać pełną paletę kolorystyczną oraz wzorniczą. Terazzo ma jednak ciekawszą historię do opowiedzenia, niż tylko bycie kolorowymi i zabawnymi dodatkami do wnętrza. Jest jak orbita Ziemi wokół Słońca, pojawia się co jakiś czas bliżej budząc apetyt konsumentów i projektantów, żeby zaraz oddalić się daleko w zapomnienie, nawet na wieki.

Terrazzo, znane także bardziej pod nazwą lastryko wytwarzane było już w starożytności. W mieście drzew oliwnych – biblijnym Jerychu znajdziemy posadzki wykonane właśnie z tego materiału. Najpiękniejsze, ocalałe przykłady wykorzystania tego materiału znajdują się jednak w Wenecji, gdzie w XV wieku rzemieślnicy wykorzystywali ścinki kamieni do tworzenia dekoracyjnych, przypominających mozaikę podłóg.

Posypywanie zaprawy kruszywem. Źródło: dzekdzekdzek.com

Ten wytwarzany kamień składa się z drobnych fragmentów marmuru, kwarcu i granitu (tzw. grys) zmieszanych z cementem i barwnikami. Po zastygnięciu materiał można polerować i szlifować lub zostawić w formie chropowatej. Z czasem zaczęto dodawać także szkło, metale, a nawet beton; jednocześnie konsekwentnie wykorzystując lokalne odpady materiałowe. Obecnie terazzo wykonuje się także na bazie żywić epoksydowych lub poliuretanowych.

Włoski architekt Andrea Palladio używał różnych rodzajów terazzo w willach w regionie Veneto w północno-wschodnich Włoszech, co być może doprowadziło do nazwania terazzo z większymi kawałkami marmuru jako Palladiano. To podejście kontrastowało z małymi, nakrapianymi kawałkami kruszywa typowego dla terazzo, wyznaczając nowy kierunek rozwoju tego materiału.

Terazzo nakrapiane. Źródło: Schattdecor

W XX wieku terazzo odrodziło się w momentach, gdy styl architektoniczny obejmował także dekorację. Był szeroko stosowany w budynkach użyteczności publicznej, ponieważ jest trwały i łatwy w czyszczeniu, ale nadal niesie ze sobą atmosferę wielkości i skojarzenia z europejskim stylem. Materiał znów stał się popularny za sprawą chociażby skandynawskiego funkcjonalizmu, a zwłaszcza sztokholmskiej Biblioteki Miejskiej Gunnara Asplunda, gdzie zastosowanie lastryko jest doskonałym przykładem ożywienia tego materiału jako modnego, dekoracyjnego wykończenia w latach 30. XX wieku. Terazzo było rozumiane jako modny, ale wytrzymały i opłacalny wybór wykończenia. Rozwój budownictwa mieszkalnego z prefabrykatów wchłonął organicznie ten materiał do produkcji stopnic schodów i posadzek. Może dlatego pokolenie naszych rodziców nie jest entuzjastyczną grupą odbiorców dla tego kamienia.

Lata 80. XX wieku to kolejny moment, w którym uznani architekci sięgają po ten materiał, częściowo jako reakcja na utylitaryzm modernizmu. W 1988 r. krytyczka designu Barbara Radice napisała na łamach wydawanego przez siebie i męża czasopisma nomen omen nazwanego Terazzo: „Terazzo to słowo, mające podwójne znaczenie – „taras” lub „miejsce spotkania” po włosku i „podłoga mozaikowa” po angielsku – wyraża ideę twardości kamienia, a także ideę wolnego czasu sugerowaną przez „wielobarwną przyjemność materiału”.

NA BAZIE ŻYWICY:

Baza żywiczna. Źródło: dzekdzekdzek.com

W tym przypadku spoiwem grysu jest najczęściej żywica epoksydowa. To rozwiązanie jest uznawane za mniej ekologiczne w porównaniu do cementu, daje jednak nieocenioną możliwość zabawy kolorem. Terazzo na bazie żywicy może być stasowana jako okładzina ścienna przez wzgląd na swoją cienkość i jest odporne na wchłanianie płynów i pęknięcia. Łatwo go z kolei zarysować i ma wysoką cenę.

NA BAZIE CEMENTU:

Baza cementowa. Źródło: lastryko.fr

W tym przypadku spoiwem jest cement, który w odróżnieniu od żywicy pozwala stosować terazzo na zewnątrz budynków przez wzgląd na odporność na wilgoć, niskie temperatury i promienie UV. Taki materiał niestety często pęka i zmienia kolor. A co ważne w wyposażaniu wnętrz, jest gruby i przez to ciężki.

Inspiracją do powstania sztucznie wytwarzanego terazzo mógł stać się zlepieniec, czyli typ skały osadowej, która występuje naturalnie na nabrzeżach zbiorników wodnych. Skała ma różne barwy i złożona jest z ziaren żwiru (lub głazów) spojonych lepiszczem. Składa się głównie z obtoczonych (obłych) okruchów skał.

Skała osadowa – zlepieniec. Źródło: Schattdecor.